పుస్తకం హస్త భూషణం. పుస్తకం అనేది నోరు తెరవని ఉపన్యాసకుడు. మౌనం వహించిన మహాకవి. ఒంటరితనం పోగొట్టే స్నేహితుడు. అమ్మ జన్మనిస్తుంది. నాన్న ధైర్యం ఇస్తాడు. అన్నయ్య రక్షణ నిస్తాడు. స్నేహితులు సంతోషాన్ని ఇస్తారు. ఒక చెట్టు నీడను, గాలిని, పండ్లను, పూలను ఇస్తుంది. కానీ, ఒక మంచి పుస్తకం ఎవరూ ఇవ్వని జ్ఞానాన్ని అందిస్తుంది.

ఒంటరిగా వున్న ఓటమిని మంచి పుస్తకం రుచి చూడనీకుండా చేస్తుంది. బయట ఎలా బతికినా మనకు ఒక విలువను ఆపాదిస్తుంది. ‘చిరిగిన చొక్కా అయినా తొడుక్కో. కానీ ఓ మంచి పుస్తకం కొనుక్కో’. ‘మంచి పుస్తకం జీవితాన్ని మారుస్తుంది’ అంటారు కందుకూరి వీరేశలింగం. పుస్తకం చదవడంలో ఉన్న ఆనందం, అనుభూతి అనుభవించే వారికే తెలుస్తుంది. పుస్తకాన్ని అస్వాదించగలిగితే దాన్ని మించిన తృప్తిని మరింకేదీ ఇవ్వదు. 

సమాజానికి దిక్సూచి

పుస్తకం అమ్మవలె లాలిస్తుంది. నాన్నవలె ఆదరిస్తుంది. గురువులా బోధిస్తుంది. మార్గదర్శి అవుతుంది. ఒంటరితనంలో స్నేహితుడై ఓదార్పునిస్తుంది. ప్రియురాలై అక్కున చేర్చుకుంటుంది. ‘పుస్తకాలు దీపాల వంటివి. వాటి వెలుతురు మనో మాలిన్యమనే చీకటిని తొలగిస్తుంది’ అంటారు డాక్టర్ బిఆర్ అంబేద్కర్. ఆయుధం కత్తి అయితే శత్రువును మాత్రమే గెలువగలవు. అదే ఆయుధం పుస్తకమైతే ప్రపంచాన్నే గెలువగలం. అందుకే, పుస్తకం ఒక అనితర ఆయుధం. సమాజాన్ని ప్రగతి పథాన నడిపే దిక్సూచి అది. మనమెంతటి ఆధునిక యుగంలో వున్నా, టాబ్‌లలో పిడిఎఫ్ పుస్తకాలు చదువుతున్నా, ఇంటర్నెట్‌లో అనంతమైన సాహిత్యం లభ్యమవుతున్నా అవన్నీ పుస్తకాన్ని రీప్లేస్ చేయలేవు. దానిని చదివిన అనుభూతిని అందించలేవు. పుస్తకాలంటే ఇష్టపడే ఎవరికైనా ఈ విషయం అర్థమవుతుంది. 

ప్రతీ ఏటా ఏప్రిల్ 23 న ‘అంతర్జాతీయ (ప్రపంచ) పుస్తక దినోత్సవం’ జరుపుకుంటాం. దీని వెనుక ఉన్న ప్రధాన ఆలోచన ఏమిటంటే-, చదవడం వల్ల కలిగే ఆనందాన్ని, అనుభూతిని చాటి చెప్పడమే. పఠనాన్ని ఎక్కువ చేసి పుస్తకాల పరిధిని గుర్తించాలనేది అసలు ప్రణాళిక. ‘యునెస్కో’ ప్రకారం 2021లో జార్జియాలోని టీబీలీసీ నగరాన్ని ‘ప్రపంచ పుస్తక రాజధాని’గా ఎంపిక చేశారు. ప్రతి సంవత్సరం ‘యునెస్కో’ పుస్తక పరిశ్రమలోని మూడు ప్రధాన రంగాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న ఇతర అంతర్జాతీయ సంస్థలు, ప్రచురణకర్తలు, పుస్తక విక్రేతలు, లైబ్రరీలతో కలిసి ఒక సంవత్సర కాలానికి ‘ప్రపంచ పుస్తక రాజధాని’గా టీబీలీసీ నగరాన్ని ఎంచుకున్నాయి.

స్పానిష్ గొప్ప రచయిత మిగుల్ డె సెర్వాన్టెస్. ఈయన రాసిన ‘డాన్ క్విక్సోట్’ అనే నవల బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రపంచ సాహిత్య శిఖరాల్లో ఈ నవల అగ్రభాగాన నిలిచింది. ఈయన అక్టోబర్ 7న జన్మించగా, ఏప్రిల్ 23న మృతి చెందారు. ఆయన మరణించిన తేదీనే ‘పుస్తక దినోత్సవం’గా జరుపుకొని ఆయనకు గౌరవం ఇవ్వాలనే ఆలోచన ప్రముఖ స్పానిష్ రచయిత విసెంటే క్లావెల్ ఆండ్రెస్‌కు వచ్చిందట. అలాగే, విలియం షేక్స్పియర్, గార్సియాసా డి లా వేగా వంటి ప్రముఖ రచయితలు కూడా మరణించింది కూడా ఏప్రిల్ 23వ తేదీనే. అనేక ఇతర రచయితలు పుట్టిన, మరణించిన తేదీకూడా ఇదే కావడం వల్ల 1955 ఏప్రిల్ 23న ‘యునైటెడ్ నేషన్స్ ఎడ్యుకేషనల్’, ‘సైంటిఫిక్ అండ్ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్’ (యునెస్కో) తొలిసారిగా ‘అంతర్జాతీయ పుస్తక దినోత్స వాన్ని’ నిర్వహించింది. 

అప్పట్నుంచీ ప్రతీ ఏడాది స్పెయిన్‌లో ఘనంగా ‘పుస్తక దినోత్సవం’ జరుగుతున్నది. స్పెయిన్‌లోని కాటలోనియాలో ‘పుస్తక దినోత్సవాన్ని’ ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ఇక ప్రత్యేకించి యునెస్కో ఈ ప్రత్యేక రోజు సందర్భంగా ప్రతి ఏటా పఠనాన్ని ప్రోత్సహించే విధంగా లక్ష్యాలను ఏర్పరచుకుంది. వాటి దిశగానే పుస్తకాలను ప్రచురించడంతోపాటు కాపీ హక్కులు వంటి విషయాలను కూడా ప్రోత్సహించి, వాటి గురించి విస్తృత ప్రచారం చేయడం వంటి కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తోంది. ఒకప్పుడు టీవీలు, సెల్‌ఫోన్లు ఏమీ లేవు. అందుకే, ఎక్కువమంది పుస్తకాలు చదివేవారు. ఇప్పుడలా లేదు. అరచేతిలో సెల్‌ఫోన్ ఉంటే చాలామంది పుస్తకాల జోలికే వెళ్లడం లేదు. ఏమైనా చదవాలనుకున్నా సెల్‌ఫోన్‌లోనే బుక్స్ చదువుతున్నారు. అంతలా నేడు సమాజం మారిపోయింది. 

మంచి పుస్తకాలు చదవాలి

ఇక, పిల్లల సంగతి చెప్పనక్కర్లేదు. హోమ్‌వర్క్స్, పరీక్షలతోనే వారి సమయం గడిచి పోతుంది. పుస్తకాల్ని చదివే తీరికెక్కడిది? గతంలో ఇంట్లో పెద్దవాళ్లు ఆదివారమో లేక, దసరా, వేసవి సెలవుల్లోనో ఖచ్చితంగా పిల్లలకు నీతిని బోధించే కథల పుస్తకాలు, ఇతరత్రా మంచి పుస్తకాలు వారి వయసుకు తగ్గట్టుగా ఇచ్చి చదివించేవారు. అలా చదివిన తర్వాత ఎంతో ఓపిగ్గా ఆ పుస్తకం ద్వారా వారు ఏం గ్రహించారో అడిగి తెలుసుకునేవారు కూడా. దీనివల్ల పిల్లలకి పుస్తక పఠనంపై ఆసక్తి పెరిగేది. నేడు పిల్లలకి మొబైల్ ఫోన్ ఇచ్చి ప్రోత్సహించినంతగా మంచి పుస్తకాలు చదివేందుకు ప్రోత్సహించడం లేదనేది నిర్వివాదాంశం. 

‘ఈ బిజీ లైఫ్‌లో పడి పిల్లల మానసికోల్లాసానికి అడ్డుకట్టలు వేస్తున్నామా?’ అనేది ఈ ‘పుస్తక దినోత్సవం’ వేళ అయినా అందరూ తమను తాము ప్రశ్నించుకోవాలి. గతంలో పుస్తకాన్ని చేతిలోకి తీసుకుని ప్రశాంతమైన వాతావరణంలో చదివేవారు. దాంతో వారి ఊహాశక్తితోపాటు మానసిక ఒత్తిడీ తగ్గేది. ఇప్పుడు సెల్‌ఫోన్‌లో చదవడం వల్లేకాదు, ఇతరత్రా పనులకు సెల్‌ఫోన్‌నే ఎక్కువగా వాడటం వల్ల కంటి సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయి. ‘పుస్తకం మనలో గడ్డ కట్టిన సముద్రాల్ని గొడ్డలిలాగా పగలగొట్టాలి’ అంటాడు ప్రముఖ రచయిత కాఫ్కా. మన మెదడులో గడ్డ కట్టిన నిర్లిప్తత, నిరాసక్తతలను బద్దలు కొడితే, అప్పుడు పుస్తకం తేటగా కనిపిస్తుంది. పుస్తకం చేతిలోకి తీసుకుంటే పసిపాపను చేతుల్లోకి తీసుకు న్నంత ఆహ్లాదం కలుగుతుంది. పుస్తకం పట్టుకొని చదవడం అలవాటు చేసుకుంటే దానితో మనకు అవినాభావ సంబంధం ఏర్పడుతుంది.

ఎన్నో జ్ఞాపకాల్ని మనసుల్లో నింపుతుంది. అందుకే, పుస్తకాన్ని మించిన స్నేహితుడు లేడు. మూడక్షరాల పుస్తకం మానవ మెదడుకి సరికొత్త ఆవిష్కరణలను నేర్పుతుంది. కొత్త ఆలోచనల్ని రేకెత్తిస్తుంది. మనిషికి ఊహాశక్తినిస్తుంది. పాత సమాజపు లోపాలను కనిపెట్టి, ముందు తరాలకు ప్రగతి పథాన్ని నిర్మిస్తుంది. సమాజ పురోగతికి తోడ్పడుతుంది. తరతరాలకు విజ్ఞానాన్ని పంచి పెడుతుంది. మానవ సంబంధాలు మెరుగుపడేందుకు సహాయం చేస్తుంది. మరీ ముఖ్యంగా, మానసిక ఒత్తిడిని అధిగమించేలా చేస్తుంది. ప్రత్యేకించి పుస్తక పఠనం వల్ల ఇన్ని ప్రయోజ నాలున్నాయి. అందుకే, ఈ ప్రత్యేక ‘దినోత్సవం’ నుంచి అయినా తప్పనిసరిగా పుస్తకాలు చదవాలనే నిబంధన విధించుకుందాం. తద్వారా మన సును ప్రశాంతంగా ఉంచుకుందాం. 

(ఏప్రిల్ 23 ‘అంతర్జాతీయ 

పుస్తక దినోత్సవం’ సందర్భంగా)

వ్యాసకర్త సెల్: 9848445134

కామిడి సతీష్ రెడ్డి